Olmazsa Olmazımız: Sterilizasyon
Klinik olarak olmazsa olmazlarımızın en başında sterilizasyon gelir. Bulaşıcı hastalıkların bulaşma yollarından biride kan yoludur, Diş hekimliği ile ilgili tedavilerde genelde kanamalı işlemlerdir kullanılan aletler sterilizasyon dezenfeksiyon yapılmadan kullanıldığında bu hastalıkların bulaşma ihtimali oluşacaktır. Bu nedenle bizim için en önemli konulardan biri hatta başında gelir çünkü bir hekimin elinden farkında olarak veya olamadan hatalı kötü bir iş çıkabilir bu düzeltilebilinir fakat hastalık bir şekilde bulaştığı zaman bunun geri dönüşü maalesef yoktur. Hayat boyu onu takip eder. İşte burada sterilizasyon ve dezenfeksiyonun önemi açığa çıkar.
Hastalarımız ve kendi sağlığımız bizim için çok önemlidir. Temiz ve steril şartlar altında tedavi olmak her hastanın hakkıdır. Kullanılan bütün aletleri, frezler, kanal aletleri ve cerrahi malzemeler,el aletleri tüm bakteri ve virüslere (hepatit, AİDS, tüberküloz v.s.) etkili bir kimyasal dezenfektan solüsyon içinde bekletilerek gün sonunda otoklavda basınçlı buhar altında yani OTOKLAV sterilize edilir.
Tüm yüzeyler her hastadan sonra virüs ve bakterilere etkili kimyasal yüzey dezenfektanı ile silinmektedir. Çapraz enfeksiyonu önlemek için tek kullanımlık ürünler; (eldiven, hasta önlüğü, plastik bardak, enjektör, tükürük emici gibi) tercih edilmektedir
Bir maddenin üzerinde veya içinde bulunan tüm mikroorganizmalardan arındırılma işlemine STERİLİZASYON denir. Bu işlem sonrasında hastalık yapan ve yapmayan tüm mikroorganizmalar öldürülmektedir. Bu işlemi hafif, orta, ileri derecede sterilizasyon gibi ayırma imkânı yoktur. Bu işlem sonucunda sporsuz bakteriler, virüsler, mantarlar gibi tüm mikroorganizmalar ortadan kaldırılır. Sterilizasyon ya yapılmıştır ya da yapılmamıştır. Bu işlemin dereceleri ya da uygulama farklılıkları yoktur. Amaç ortamdan tüm mikroorganizmaların kaldırılmasıdır. Sterilizasyon işlemi uygulanan maddeler ve aletler için bu işlemin tamamlanması sonucu tanımlama için STERİL kelimesi kullanılır BASINÇLI BUHAR İLE STERİLİZASYON OTOKLAV denen aletlerde uygulanır
Yurdumuzda sterilizasyon başarısızlığı Yaptığımız çalışmalara göre(3-5), yurdumuzda son yıllarda otoklav kullanımında artış olsa da, yaygın olarak kullanılan kuru sıcak hava sterilizatörüdür. Bu kuru sıcak sterilizatörlerle ilgili başarısızlık oranları muayenehaneler için 1994’de %27, 1999’da %35 ve %55 ve 2004’de %22’dir. Diş klinikleriyle ilgili çalışmamızda da(1) İstanbul’da kuru sıcak hava sterilizatörü kullanılan, birisi kamuya ait, diğerleri özel, toplam 20 diş kliniğinde sterilizasyon başarısızlık oranı %60 olarak saptanmıştır. Bu demektir ki, yurdumuzda dişhekimliği uygulamalarında, steril edildiği sanılan ama steril olmayan aletlerle çalışılmaktadır. (İstanbul diş hekimleri odası internet sitesi yayımlanan makaleye göre (5. Külekçi G : Posta ile sterilizasyon kontrolü (izlenmesi) neden ve nasıl yapılıyor? Dişhekimliği dergisi, Temmuz/Ağustos 2004; 35-43).)